Jong en Vrij is begonnen als een evangelisatieblad. Begin jaren zeventig van de vorige eeuw stimuleerde Nico van Biljouw scholieren om dit blad onder klasgenoten uit te delen en Jezus bespreekbaar te maken.
Uit die actie, ‘Operatie Schoolbel’, groeide een complete organisatie, die in 1973 een stichting werd.
Naast het maandblad werd ieder jaar een christelijke schoolagenda uitgegeven en werd er door medewerkers en vrijwilligers overal in het land op scholen geëvangeliseerd.
Naast het maandblad werd ieder jaar een christelijke schoolagenda uitgegeven en werd er door medewerkers en vrijwilligers overal in het land op scholen geëvangeliseerd.
Nico, opzichter bij Rijkswaterstaat, was een visionaire persoonlijkheid. In 1976 startte hij een trainingsschool. Daarvoor kocht de stichting Jong en Vrij het gebouw ‘Vredeheim’ aan, een voormalig modderbadhotel in Rockanje.
Toen de activiteiten daar mensen uit de omgeving aantrokken, begon Nico met zijn medewerkers een gemeente, die opzien baarde door nieuwkomers in zee te dopen.
Het markante gebouw in Rockanje was voorzien van een toren. Deze werd omgedoopt tot gebedstoren, waar de lichten nooit uitgingen; Beeld van het verspreiden van het Licht in deze wereld. Hier werd jarenlang voor het eiland Voorne-Putten, ons eigen land en de wereld gebeden.
Vanuit de trainingsschool vertrokken ieder jaar tientallen jongeren met visie voor leeftijdgenoten het land in. Men trok ook de grens over, om met jeugdwerk verder te gaan in de kerk of op grotere schaal initiatieven te starten. Er kwamen vanuit Jong en Vrij ook nieuwe initiatieven voort met de nodige impact op jongeren, zoals ‘Tienertoekomst’, ‘Junior’ en ‘Heavenly Quality’.
De Jong en Vrij Evangeliegemeente ondersteunde al deze activiteiten. Soms was het onderscheid tussen gemeente en jongerenorganisatie nauwelijks te maken. Medewerkers van de stichting gaven les en leiding in de gemeente, terwijl gemeenteleden studenten coachten en lesgaven in de trainingsschool. Gaandeweg kreeg de gemeente meer structuur, om een veilige plek te worden voor alle leeftijden.
De laatste twee verzen uit het bijbelboek Mattheüs vormde jarenlang het uitgangspunt:
Gaat dan heen, maakt al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb. En zie, Ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding der wereld. (Mattheüs 28:19-20)
Nico van Biljouw overleed in december 1993, waarmee een einde kwam aan de activiteiten van de stichting Jong en Vrij. De Jong en Vrij-gemeente bleef echter bestaan en werd voortgezet door een kleine, hechte groep, die de oorspronkelijke visie trouw bleef. De wortels bleven dankzij hun inzet herkenbaar: met name de toewijding aan Jezus, de liefde voor Gods Woord en de ruimte die jongeren kregen.
In 1999 waren velen uit Jong en Vrij betrokken bij de oprichting van de jeugdkerk in Hellevoetsluis. Dit concept heeft onder leiding van de in 1996 in Jong en Vrij tot geloof gekomen Marcel Gaasenbeek geleid tot een landelijke verspreiding van jeugdkerken, die tussen 2002 en 2006 hun hoogtijdagen kenden. De jeugdkerken hadden niet als doel om de plaats van bestaande kerken in te nemen, maar om die kerken een missionaire impuls te geven. Inmiddels zijn veel jeugdkerken dan ook weer gestopt, evenals (in januari 2007) de landelijke stichting die ze ondersteunde.
Tussen 1999 en 2004 werden vanuit Jong en Vrij ook diverse christelijke jongerenwebsites gelanceerd, waaronder www.adios.nl en www.immi.jeugdkerken.nl. Deze websites trokken honderdduizenden -veelal jonge- bezoekers. Inmiddels wordt het materiaal dat in die jaren is geschreven geïntegreerd in nieuwe webconcepten die zich binnen Jong en Vrij ontwikkelen.
Nieuwe koers Jong en Vrij
Dat heeft alles te maken met de nieuwe koers die Jong en Vrij sinds 2005 heeft ingezet. Na een fundamentele bezinning op de uitgangspunten van de gemeente werd het geloofsfundament herrijkt en gekozen voor een sterke nadruk op de genade van God, later uitgewerkt in de nieuwe fundamentenstudie.
Het besef was gegroeid dat het offer dat Jezus Christus aan het kruis bracht alles in zich heeft voor een gezond, beschermd en gezegend leven. Ook werd de oude visie om vanuit Jong en Vrij het land en wellicht Europa tot zegen te mogen zijn, nieuw leven ingeblazen.
Concreet leidde dit in mei 2006 tot de aanstelling van Marcel en Cody Gaasenbeek als voorgangers. Onder hun leiding groeide de gemeente en werd in oktober 2007 in Amersfoort een tweede gemeente gestart. Daarnaast startten en starten er op verschillende plaatsen in het land 'Gracebases', kleine geloofsgroeigroepen, onder verantwoordelijkheid van Jong en Vrij. De verwachting is dat een aantal van deze Gracebases in de toekomst ook zullen uitgroeien tot gemeentes. De eerste voorbeelden hiervan zijn Gracebase Sliedrecht die sinds oktober 2008 de derde Jong en Vrij gemeente is geworden en Gracebase Haaglanden werd per 29 augustus 2010 de vierde Jong en Vrij gemeente.
Op 28 november 2010 is ook Gracebase Vriezenveen opgegaan in de vijfde Jong en Vrij Gemeente: Jong en Vrij Twente in Almelo.
Op 28 november 2010 is ook Gracebase Vriezenveen opgegaan in de vijfde Jong en Vrij Gemeente: Jong en Vrij Twente in Almelo.